18 januari 2007

Les extrèmes se touchent

Liv Laveyne recenseerde Mevrouw Appelfeld voor De Morgen:

Voor de ene is het glas al halfleeg, voor de andere nog halfvol. Ze kunnen niet méér elkaars tegenpool zijn: de twee vrouwen die door Chris Lomme en Antje De Boeck worden vertolkt in Mevrouw Appelfeld van theater Malpertuis.
Lomme, gehuld in een zwarte zijden peignoir, is de oude intellectuele mevrouw Appelfeld, die leeft tussen haar boeken en het verleden en die van bitterheid haar harnas heeft gemaakt. De Boeck speelt de jongere postbode Eva, die haar maandelijks een brief brengt. In haar te korte rode jurkje is zij de luidruchtig grappende, wat platvloerse antipode van mevrouw Appelfeld. Hoewel beiden niet gespaard zijn door het leven en 'het verliezen' krassen op hun ziel heeft achtergelaten is hun kijk fundamenteel anders.
Tien jaar na het toneelstuk Het mens schreef Benno Barnard opnieuw een tekst voor Chris Lomme, zij het ditmaal geen monoloog maar een dialoog. Al is een dialoog in dit geval veel gezegd. "Er bestaan geen gesprekken meer, alleen maar monologen die elkaar toevallig kruisen", merkt mevrouw Appelfeld op. Hun communicatie beperkt zich dan ook voornamelijk tot het langs elkaar heen praten. Barnard neemt dat uitgangspunt te baat om de kleine anekdotiek van hun beider levensverhaal te gebruiken als metafoor voor het grote samenleven van mensen en culturen. Zijn ideeën over de kloof tussen geschiedenis en heden, het oude en nieuwe Europa, Vlaanderen en Wallonië ventileert hij via de actrices die zich in terzijdes rechtstreeks tot het publiek richten.
Bob De Moor regisseert dit klassieke verteltheater hoogst sober. De afstand tussen de personages die zich letterlijk toont op scène laat de zeldzame aanraking warm gloeien, al duikt af en toe het spook van de klefheid op door de overbodige muzikale ondersteuning of een te illustratieve pas de deux. Maar naast die uitschuiver is Mevrouw Appelfeld een schrander dubbelportret van twee vrouwen en twee onverzoenbare visies die elkaar trachten te vinden.
En lukt dat voor de personages misschien moeizaam, dan geldt dat wel voor de actrices op het podium.